Betere opsporing van zwangerschapsdiabetes

Maar liefst 1 vrouw op 8 krijgt zwangerschapsdiabetes, meer dan dubbel zoveel als we dachten. Dankzij een nieuwe opsporingsmethode kunnen we deze sluipende aandoening beter detecteren.

Stel je voor, je bent al volop misselijk en dan wil je arts dat je nuchter naar het ziekenhuis komt en daar een suikerdrank drinkt waarvan je maag al helemaal omdraait. Niet leuk, maar tot nog toe wel de aanbevolen methode om zwangere vrouwen te testen op zwangerschapsdiabetes. Zwangerschapsdiabetes is een sluipende vorm van suikerziekte die ontstaat tijdens de zwangerschap. Gelukkig is dit goed behandelbaar als het op tijd wordt vastgesteld. Zwangerschapsdiabetes geeft geen klachten maar verhoogt wel de kans op vroeggeboorte en keizersnede, en baby’s zijn vaker te zwaar en hebben meer ademhalingsproblemen bij de geboorte. Na de zwangerschap hebben moeders en kinderen meer kans om een blijvende vorm van suikerziekte te ontwikkelen. Het is dan ook heel belangrijk om zwangerschapsdiabetes tijdig op te sporen en te behandelen. Wij hebben een testmethode ontworpen die bij de meeste vrouwen even effectief is als de vervelende ‘nuchtere suikertest’, maar waarbij minder zwangeren de belastende test moet ondergaan. Dankzij ons onderzoek komen er volgend jaar nieuwe richtlijnen om zwangerschapsdiabetes op te sporen in Vlaanderen. 

Veel meer vrouwen met zwangerschapsdiabetes

Om uit te zoeken hoe we zwangerschapsdiabetes het beste kunnen opsporen, heb ik samen met 7 Belgische ziekenhuizen onderzoek gedaan bij tweeduizend zwangere vrouwen. Dit is het grootste Belgische onderzoek ooit over zwangerschapsdiabetes. We tonen dat maar liefst 1 op 8 van alle vrouwen zwangerschapsdiabetes heeft op basis van een nieuwe opsporingsmethode. Dit is veel meer dan we verwachtten want oudere cijfers toonden zwangerschapsdiabetes bij maar 1 op 20 van alle vrouwen. Dit verschil met vroeger komt vooral omdat we met onze opsporingsmethode zwangerschapsdiabetes nu beter kunnen detecteren. Deze nieuwe opsporingsmethode, zoals aangeraden door de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO), raadt een nuchtere suikertest aan voor elke zwangere. Deze methode gebruikt ook verlaagde drempelwaarden om zwangerschapsdiabetes vast te stellen.

Moeilijkheden bij het toepassen van de nieuwe methode

Een probleem met deze nieuwe opsporingsmethode is dat de nuchtere suikertest twee uur duurt en ook duur is. Daarom passen veel ziekenhuizen in Vlaanderen deze nieuwe opsporingsmethode nog niet toe. In plaats daarvan gebruiken veel centra nog een oudere opsporingsmethode in twee stappen. Hierbij krijgen zwangeren eerst een korte suikertest tussen 24 en 28 weken van de zwangerschap. De bloedsuikerspiegel wordt dan gemeten 1 uur na het drinken van een suikeroplossing. Voor deze  test mag je gewoon eten. Indien de korte test gestoord is, wijst dit mogelijk op zwangerschapsdiabetes en krijgt de zwangere vrouw ook een nuchtere suikertest die 3 uur duurt. De bloedsuikerspiegel wordt dan eerst nuchter gemeten. Na het drinken van een suikeroplossing, wordt de bloedsuikerspiegel opnieuw gemeten op 3 verschillende tijdstippen. Het voordeel van deze oudere opsporingsmethode is dat enkel een kleine groep van vrouwen een nuchtere suikertest moet krijgen. Het nadeel is dat we daardoor niet bij alle vrouwen zwangerschapsdiabetes goed kunnen opsporen.

Meer zwangeren verkiezen een korte suikertest

U zal wellicht iemand kennen die het vervelend vond om een nuchtere suikertest te krijgen. Neem bijvoorbeeld Lies die 26 weken zwanger is. Ze vindt het lastig om nuchter te komen en moet overgeven tijdens de nuchtere suikertest. Dit is niet alleen vervelend maar zorgt er ook voor dat we bij Lies zwangerschapsdiabetes niet correct kunnen opsporen. Ons onderzoek bevestigt dat vrouwen de korte suikertest veel beter verdragen dan de nuchtere suikertest. Misselijkheid, overgeven en duizeligheid kwamen tweemaal zo vaak voor bij de nuchtere suikertest. Meer zwangeren verkozen dan ook de korte suikertest. Het zou daarom veel gemakkelijker zijn als we zwangerschapsdiabetes goed kunnen opsporen zonder dat elke vrouw de lastige nuchtere suikertest moet krijgen.

Een minder belastende opsporingsmethode

Er waren tot nu toe geen gegevens over het gebruik van de korte suikertest in combinatie met de nuchtere suikertest zoals aanbevolen door de WHO. We onderzochten daarom of we een korte suikertest kunnen gebruiken om zwangerschapsdiabetes op te sporen zodat we minder vrouwen moeten belasten met de lastige nuchtere suikertest. Zo kunnen we eerst aan elke zwangere een korte suikertest geven. Enkel de vrouwen met een gestoorde korte test, moeten daarna de vervelende nuchtere suikertest krijgen.

Om dit uit te zoeken, kregen alle deelnemers in ons onderzoek zowel de korte suikertest als de nuchtere suikertest voor zwangerschapsdiabetes. Tijdens het onderzoek werd het resultaat van de korte suikertest niet meegedeeld aan de zwangeren en de onderzoekers. Ik werkte zo een nieuwe opsporingsmethode uit door op een slimme manier de korte suikertest te combineren met de nuchtere suikertest. Zo kunnen we de nuchtere suikertest vermijden bij meer dan de helft van alle zwangeren. Tegelijk kunnen we zo bij de meeste vrouwen zwangerschapsdiabetes op een betrouwbare manier opsporen. Zo zullen we zwangerschapsdiabetes sneller kunnen detecteren en behandelen. Dit zal helpen om belangrijke verwikkelingen in de zwangerschap te voorkomen, zoals te zware baby’s en vroeggeboortes.

Conclusie

Dankzij ons onderzoek komen er volgend jaar nieuwe richtlijnen in Vlaanderen om zwangerschapsdiabetes op te sporen.  Zo zullen we zwangerschapsdiabetes op een gemakkelijke manier tijdig  kunnen opsporen en behandelen. Voor vrouwen die binnenkort graag zwanger willen worden, is dit goed nieuws: de kans wordt nu veel kleiner dat ze een lastige nuchtere suikertest zullen krijgen.

Artikel door Katrien Benhalima, doctor in de medische wetenschappen (UZ Leuven - FWO)